Περι σοφίας και προτύπων

Σκέψεις περί σοφίας

Μετά από μια κουβέντα που είχα πρόσφατα μου δημιουργήθηκαν κάποιες σκέψεις γύρω από την έννοια της σοφίας, του σοφού ανθρώπου και του προτύπου που έχουμε στο μυαλό μας για να πούμε ότι ένας άνθρωπος διακατέχεται από σοφία.

Ας το πάρουμε από την αρχή. Έθεσα ως βάση στην σκέψη μου τον ορισμό της σοφίας και του σοφού.

Διαβάζουμε:

Ετυμολογία 

σοφός < αρχαία ελληνική σοφός < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *sap- (προσπαθώ, επιτυγχάνω)

Επίθετο

σοφός

1.    (για άνθρωπο) που γνωρίζει πολλά για τον κόσμο και τα πράγματα και η γνώση του έχει βάθος, ποιότητα και αποτελεσματικότητα

2.    (για ενέργεια, λόγο κ.λπ.) που χαρακτηρίζεται από γνώση και ορθή κρίση

Πρώτα απ’ όλα έχει να κάνει με την γνώση. Η συσσωρευμένη σε έναν άνθρωπο γνώση σίγουρα τον βοηθάει να πλησιάσει αυτόν τον χαρακτηρισμό. Για τον κόσμο, τα πράγματα, τις επιστήμες, τους ανθρώπους. Δεν αρκεί όμως αυτό. Η γνώση πρέπει να έχει βάθος, ποιότητα και αποτελεσματικότητα. Τα δύο πρώτα όλοι τα καταλαβαίνουμε,  δύσκολα όμως θα φανεί με διαφάνεια η θέση τους σε αυτήν την πρόταση.

Το βάθος για εμένα έχει να κάνει με το πόσο βαθιά έχουν θεμελιωθεί οι σκέψεις αυτές. Πόσο βαθιά μέσα στην καρδιά και στην κοσμοθεωρία του καθενός έχει ριζώσει η κάθε σκέψη και γνώση για το κάθε τι. Το κατά πόσον υπάρχει το βάθος αυτό σε έναν άνθρωπο μπορούμε να το δούμε από την συμπεριφορά του και παρατηρώντας εάν συμβαδίζουν τα λόγια με τις πράξεις του. Επίσης κατά πόσον η συμπεριφορά του πηγάζει από αυθόρμητη σκέψη ή από στείρα υπακοή σε κανόνες και προτροπές.

Η αποτελεσματικότητα έχει να κάνει με επίτευξη στόχων. Ο καθένας μας θέτει στόχους συνειδητά ή όχι και αγωνίζεται να τους πετύχει. Εργαλεία για τον αγώνα αυτόν είναι οι γνώσεις και οι ικανότητες.

Αν λοιπόν έχεις γνώσεις, βάθος στις γνώσεις σου, θέτεις στόχους και τους πετυχαίνεις είσαι σοφός? Όχι… Είπαμε ότι χρειάζεται ένα στοιχείο ακόμα, το πιο θαμπό απ’ όλα, η ποιότητα. Τι είναι η ποιότητα όσον αφορά τον άνθρωπο είναι πιο δύσκολο να το εξηγήσουμε αντικειμενικά. Ίσως είναι και υποκειμενικό για τον καθένα. Ποιοτικός άνθρωπος για έναν συναισθηματικό άνθρωπο μπορεί να είναι ένας «συναισθηματικότερος», για έναν καριερίστα ίσως να είναι ένας πιο επιτυχημένος κτλ… Στον αντίποδα ποιοτικό μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιος έναν άνθρωπο που έχει στοιχεία τα οποία ο ίδιος θαυμάζει στους άλλους αλλά ο ίδιος τα έχει ανεπτυγμένα στο ελάχιστο.

Για εμένα ποιοτικός άνθρωπος είναι ένας άνθρωπος με γνώσεις, εφόδια, ικανότητες, και άλλα στοιχεία που είπαμε παραπάνω αλλά η ραχοκοκαλιά του ποιοτικού ανθρώπου για εμένα δεν είναι αυτή. Για εμένα είναι οι καλές προθέσεις, η στάση και η θέση μέσα στην κοινωνία, η ανάγκη για αυτοβελτίωση, η προσφορά, το μοίρασμα , η συμμετοχικότητα, η αυτοκριτική, η ταπεινότητα, η δικαιωσύνη ο σεβασμός… το ήθος!!

Δεν πιστεύω ότι μπορεί να χαρακτηριστεί ένας άνθρωπος σοφός εάν δεν έχει χτίσει με τις γνώσεις και τα εφόδιά του πάνω σε αυτά τα θεμέλια. Δεν υπάρχει σοφός άνθρωπος εγωιστής, κακοπροαίρετος, σκάρτος για την κοινωνία.

Ακόμα και η ίδια η λέξη προέρχεται απ’ ότι είδαμε στον ορισμό από πολιτισμούς που προάγουν τον άνθρωπο και το πνεύμα του μέσα στην κοινωνία!

Διαβάζουμε:

Ουσιαστικό

σοφία (θηλυκό)

1.   το να είναι κάποιος σοφός, η ιδιότητα του σοφού, η επιτυχώς εφαρμοσμένη γνώση του κόσμου και των πραγμάτων

2.   (πληθυντικός) σοφίες: (ειρωνικά) απόψεις και συμπεριφορές που φαίνονται σοφές και σημαντικές, ενώ είναι το αντίθετο

Εστιάζουμε στο 1

«Η επιτυχώς εφαρμοσμένη γνώση του κόσμου και των πραγμάτων»

…«Επιτυχώς…»

Ξαναγυρνάμε στους στόχους. Ποιοι είναι οι στόχοι ενός σοφού ανθρώπου??

Τα λεφτά? Η προσωπική καταξίωση? Υλοποίηση των προβεβλημένων προτύπων από την κοινωνίας μας?

Μήπως πρέπει να ξαναπάμε στο κομμάτι της ανθρώπινης ποιότητας?

Οι στόχοι που θέτει ένας σοφός άνθρωπος είναι συνυφασμένοι με την ποιότητα του!

Οι στόχοι είναι συνυφασμένοι με όλες τις αρετές που πρέπει να έχουν οι άνθρωποι που θα αποτελέσουν την ιδανική κοινωνία.

Ο στόχος λοιπόν του σοφού ανθρώπου είναι η ευτυχία της κοινωνίας και μέσο αυτής και η δική του ευτυχία.

Έτσι λοιπόν δεν μπορώ να απαντήσω φυσικά στο ερώτημα ποιο είναι το πρότυπο του σοφού ανθρώπου… Κατά ένα ποσοστό είναι υποκειμενικό για τον καθένα. Μπορώ να απαντήσω σε εμένα. Κι εσύ μπορείς σε εσένα!

Σε κάθε περίπτωση όμως το πρότυπο της ανθρώπινης σοφίας είναι αυτό που εάν ακολουθήσεις θα σε κάνει άξιο πρώτα μέσα στην κοινωνία και ύστερα θα σου επιστρέψει την ανάκλαση της προσφοράς προς όφελός σου.

Υ.Γ. Κατά την αναζήτηση λημμάτων κι εννοιών σήμερα έμαθα και μια πολυ ωραία λέξη!

Δοκησίσοφος: Αυτός που νομίζει οτι γνωρίζει τα πάντα και κομπάζει γι αυτό.